RUSIJA
CARICA
Nevski
prospekt koji puca pred o~ima i zadr`anim dahom. Bele
no}i
i vodoskoci-slapovi. Ermita`, slovenski Luvr, neponovqivi
sklad
stubova, stepeni{ta, ogledala, pozlate; slike renesanse i impresionizma.
Petar
Veliki i staqinizam. Oktobarska revolucija.
Grobqe
`rtava Opsade. F. M. Dostojevski, pesnik patwe, Bra}a Karamazovi.
Gorostas
L. N. Tolstoj, Rat i mir. A. P. ^ehov, Vawa. Tragi~
ar
malih qudi. ^ehovqev skromni grob na Devi~evskom grobqu.
A.
S. Pu{kin, B. Pasternak, A. Ahmatova i M. Cvetajeva, vrhunska
poezija.
Moderna u formi, duboka; tragi~na sudbina pesnika u sumraku
civilizacije.
P.
I. ^ajkovski, Labudovo jezero. Zanesenost strasti u smrti,
uzvi{ena
tragika muzike. Borodin, Musorgski, [ostakovi~ i Prokofjev.
^udesne
ikone Rubqova, o~i svetaca kao bunari, u koje se pada, sa
svetlo{}u
otkrovewa. Apstraktno slikarstvo Kandinskog. [agal,
sawar,
~iji mladenci lete iznad zemqe.
Maja
Pliseckaja u smrti labuda. I. Smoktunovski kao Hamlet.
Hoda
ulicama na{eg vremena i vekovnim u`asom ~oveka osu|enog da
spozna
druge i sebe, da odlu~i da li biti ako je to ne biti. Andrej
Tarkovski
(lice Naroda) Stalker. Film magijskog realizma, uzbu|uju}
ih
pomerawa realnosti u snovi|ewa.
Lepotice
Ruskiwe i muzika jezika. Re~i qubavi. Crveni trg, pozla}
ena
kubeta crkava, Kremq, Lewinov mauzolej i cve}e po{tovawa
na
Staqinovoj bisti!
Breze,
trojke, drvene ku}e, stepa. Cigani i balade. Slovenska du{a.
(dno:
Staqin)
ITALIJA
LEONARDA
Leonardo
da Vin~i, kosmi~ki genije: slikar, pronalaza~, vajar,
arhitekta,
in`ewer, matemati~ar, rediteq, anatom, graditeq. Enigma
o~iju,
osmeha i puti \okonde. Neprevazi|en.
Crvena
Firenca. Katedrala Santa Marija del Fjore. Mikelan-
|elov
David apsolutne harmonije i lepote. Stope vekova. Muzej Ufici,
Ponte
Vekio i Palata Vekio. Medi~ijeva kapela i an|eli grobnice.
Velika
qubav Crwanskog –
Florans. Nemogu}e je prevesti u re-
~i
ovo ~udo qudskih kreacija: muzika oblika.
^udesni
Rim, Vatikan sa Crkvom Svetoga Petra, uzbu|uju}a Sikstinska
kapela,
Danteov grob i Pieta, Mikelan|elovo remek-delo.
Muzika
skulpture i idealna forma u ideji uzvi{ene lepote smrti.
Renesansa:
vrh civilizacije. Petrarka, Dante i Boka~o. Vra}eni
~ovek
u centar sveta. Uzvi{en i banalan, bo`anski i zemaqski, sa
dobrom
i zlom u sebi, ~ovek neba i zemqe u jednom telu, bi}u, ogledalu.
Monaliza (lice Naroda). Umberto Eko. A. Vivaldi, \.
Rosini. \.
Verdi,
~ije uzbudqive, sna`ne, dramati~ne i melodiozne arije pevaju
i
deca. Rigoleto.
Pavaroti,
O sole mio – glas
veka. Neorealizam. Al Pa}ino u
Mirisu `ene, glumac veka.
(dno:
Musolini)
FRANCUSKA
DUHA
Vekovna
prestonica umetnosti.
M.
Prust, U tragawu za izgubqenim vremenom. V. Igo, Jadnici.
Kolosalni
roman o malom velikom ~oveku, o trijumfu pravde, o milosr|
u,
o mogu}oj sre}i. @. Vern, tvorac vrhunskih vizija fantastike.
Simon
de Bovoar, Drugi pol, monumentalna studija o `eni. Molijerove
pronicqive
komedije karaktera. Dva velika stranca, S. Beket,
^ekaju}i Godoa, i E. Jonesko, tvorac
komedije apsurda. Na{a stvarnost
je
apsurd u~inila apsurdnim, a Godo smrti dolazi onima koji ga
i
ne ~ekaju. Ostaje krik. Volter i Didro: prosve}enost uma za prosve-
}enost
sveta.
Bergson
i Sartr –
kontrapunkt filozofije. Intuicija kao sistem
stvorila
je nadrealizam, a egzistencijalizam je zavr{io u pobuni
mladih
1968. godine. Sada su jedno.
Karmen, @. Bizea. Ravelov senzualni Bolero.
Debisijeva Ki{a.
Romanti~na,
tiha lirika –
spu{ta se na dirke klavira i obavija kao
med.
H. Berlioz.
Novo
doba slikarstva –
impresionizam. P. Sezan i prelepe ta~-
kaste
mrtve prirode. K. Mone – spaja
nebo i zemqu, wegove su vode nebo,
nebo
vode, a ~ovek izme|u. Velike Tahi}anke P. Gogena. I isijavaju}
a
energije Van Goga {to probada ~oveka.
Svetla
Pariza. Monmartr, sa slikarima celoga sveta. Notr Dam
u
bojama vitra`a. Prodavci kwiga na obalama Sene. Muzej impresionizma.
Luvr.
Bobur, sa postavkama XX veka.
Jelisejska poqa. Pigal.
Izlozi
modnih ku}a. Qupki kafi}i sa stolovima na ulicama. Prugasti
vergla{
i vergl.
@erar
Filip i @an Gaben, koji film pretvaraju u umetnost.
[arm
qudi i jezika.
[arl
de Gol (lice Naroda).
[VAJCARSKA
^AROBNICA
Prelepa
zemqa darova prirode i qudskih ruku. Urbana, visoke
kulture
`ivqewa, estetizovana.
Kamen,
drvo, parkovi, auto-putevi, seoska podru~ja, zamkovi,
ulice
i trgovi su u apsolutnoj harmoniji oblika i boja. Ni~eg prqavog,
trulog,
zapu{tenog, starog.
Visoki
Alpi u vodama Lemanskog jezera. Otmena @eneva u kojoj
nijedna
zgrada nije vi{a od druge. Kosmopolitska. Hodati ulicama
je
kao hodati lepotom. Lozana na mondenskoj obali, sa osvetqenim
{umovitim
brdima, i palatama poznatih. Vozovi po kojima
se
meri vreme. Standard. Banke. Obiqe, prodavnice ~okolade. Mo}
novca.
Francuski,
italijanski i nema~ki deo zemqe. Prva Evropska unija.
K.
G. Jung, vode}i mislilac transcedentne nesvesnosti: kolektivna,
porodi~na
i li~na podsvest; arhetipovi, san, Animus i Anima,
individualizacija.
Dinamika nesvesnog. H. K. Pestaloci, tvorac modernog
sistema
{kole.
Radikalna
distanca.
(dno:
Hitlerovo zlato)
NEMA^KA
IDEJA
Zamislimo
evropsku civilizaciju bez Baha, Betovena, Vagnera;
zamislimo
je bez Getea, Mana, Rilkea i Kafke. Bez bra}e Grim, bez
Kanta,
Hegela, Ni~ea. Bez Direra. Frojda. Bez komentara, jer to je
svetogr|e.
A
sada zamislimo svet, rajski svet, bez fa{izma. Bez monstruoznog
Hitlera,
logora smrti, sadisti~kog svetskog rata, desetina miliona
ubijenih,
osaka}enih, uni{tenih, progowenih, izmasakriranih,
spaqenih,
streqanih i ba~enih u masovne grobnice – u ~udovi-
{noj
kataklizmi istorije, vrhuncu patwe i svetske tragedije.
Kako
spojiti i kako razdvojiti? Svaki pojedinac presu|uje sam.
Ja
sam to uradila na ovaj na~in.
AUSTRIJA
MOCARTA
On
je svuda. ^arobna frula se ~uje iz sakrivenih ku}a tamnih
{uma.
Figarova `enidba iz gostionice sredwovekovnog stila. Klavirski
koncert
kroz prozor neke sobe. Don @uan na sceni Burgteatra.
Misteriozni
Rekvijem pri odavawu po{te u svim zamislivim
prilikama.
Plakati sa wegovim imenom, Mocart kugle u izlozima,
kutije,
po{tanske marke, nalepnice, dopisnice, imena trgova, ulica,
{kola,
takmi~ewa... Spomenici ~arobnoj, osobenoj, treperavoj, virtuoznoj
igri
duha i oblika, nota i kompozicija fatalne lako}e i dubine,
o~aravaju}eg
zvuka. Leonardov sabrat.
Stari
Salcburg sa Mocartovom ku}om. Ulazak se napla}uje kao
i
sve vezano za wegovo ime, iako je on umro u bedi i sahrawen u nepoznatoj
grobnici
siromaha.
Hladna
lepota palata, kipovi, parkovi Be~a, prestonica reda i
zakona
Austrougarske.
Sasvim
druga~iji, `ivopisni Grac. Mno{tvo starih dama u strogim
kostimima,
sa {e{iri}ima i ravnim kolex cipelama. @ustroga
hoda.
Gospoda, u starovremskim kafeima, sa novinama na dr{ci. Bela
kafa
i saher torta. Na lepom plavom Dunavu J. [trausa.
(dno:
streqa~ki odred u Kraqevu)
[PANIJA
STRASTI
Prado:
velike Gojine kompozicije i Naga Maja {to isplovqava
iz
slike. El Greko i vretenasti Isus {to dodiruje nebo. Salvador
Dali
i Pablo Pikaso: toreadori savremenog slikarstva; nadreali-
sti,
ekspresionisti; simbolisti. Razdvojili na{ svet. Ludo inventivno,
drsko,
igraju}i se, sastavili ga na svoj na~in. Posle wih ni-
{ta
nije isto.
Barselona
okruglih zgrada, Gaudijevih ~uda arhitekture: vijugavi,
obojeni
kaleidoskopskim bojama –
balkoni se di`u i spu{taju talasasto;
izrezani
vrhovi kule nedovr{ene katedrale. Genijalni projekat
parka
samozaborava, trgovi cve}a, pijace hala, stepenasti, uski
beli
kiosci aran`irani bojama slikovnica. Kolumbov brod. Mondenska
Palma
de Majorka. Crkva Monserat. Madrid.
Strasni
flamenko i tela igra~a; vatra, strast, qubav kao smrt,
kao
toreador i bik.
Servantesov
Don Kihot: ~ulni, zemaqski i duhovni sawarski
~ovek.
Proro~anski.
Lorka
(lice zemqe), Buwuel. Wegovi filmovi zastra{uju}i u
sekvencama,
sna`ni u idejama. Primeweni nadrealizam. Muzika Andaluzije.
(dno:
Franko)
HOLANDIJA
SLIKARA
Amsterdam.
Uske sme|e ku}e kockastih prozora i stepenastih
krovova,
kanali sa di`u}im mostovima, krici galebova i oteto more.
Ugla~ani
kamenovi ulica i vode cve}a nevi|enih oblika i boja. Mirisi
morske
vode. Biciklisti, stakleni zidovi modernih zgrada bez
zavesa,
sa enterijerima Pitera de Hoha. Visoki standard, radikalna
tolerancija.
Avionska unutra{wost vozova. Pigalovska ulica crvenih
fewera.
Rejksmuzeum.
Holandsko slikarstvo. P. Brojgel. Trijumf smrti
– nadrealnost
svih oblika smrti. Vavilonska kula – jedno od najve}ih
dela
uop{te, sa druge planete. Rembrantovo svetlo i Sveta porodica
u no}i. Jan Vermer, Ulica u Delftu. H.
Averkampt, Zimski pejza`.
San
deteta o `ivotu, snovi|ewu. Iz perspektive ptice si}u{ni
qudi
sa kapama, klompama, na zale|enoj reci, savijenih tela, klizaju
se,
igraju, svako za sebe, ~uje se smeh i vriska; sme|e ku}e iz bajki,
prolaznici
u hitwi, `ene u poslu. Razglednica za nebo. Op~iwavaju-
}e
slike bajki, detiwstva i snova. Rubens, Van Dajk, H. Bo{. Ingeniozni
Flamanci.
(dno:
spavaju}i narkomani na trgovima)
GR^KA
HOMERA
Isijavaju}e
svetlosti stare Gr~ke. Slepi pesnik qudske sudbine,
Homer.
Ilijada i Odiseja. Tvorci tragedija: Eshil, Sofokle i
Euripid.
Dionis koji se u amfiteatru pretvorio u glumca. Silazak
bogova
na zemqu i za~eci evropske civilizacije. Akropoq i Fidija.
Za~aravaju}a
harmonija Apolona, Afrodite, Zevsa, Baca~a diska.
Frizovi
i vaze Helade. Estetika harmonije kao merila.
Sokrat,
Platon, Aristotel, od stoicizma do materijalizma. Kolevka
misli.
Sunce.
Bele ku}e i beli pesak. Atina. Pirej no}u. Melina Merkuri
(lice
zemqe). Teodorakis i muzika Gr~ke.
SRBIJA
PATWE
Lepa Srbija
Sveti
Sava – prvi
arhiepiskop, dr`avnik, prosvetiteq, pisac,
temeq
ove zemqe. Vuk Karaxi} –
reformator jezika, azbuke, prvih
re~nika,
sakupqa~ i obra|iva~ narodnih pesama. Narodni jezik preveo
u
kwi`evni. Dositej Obradovi} – uveo Evropu i wenu prosve}enost.
Nikola
Tesla, ~udesni velikan nauke XX veka. P. P. Wego{,
filozof,
pesnik, vladar.
Manastiri:
Crvena @i~a, Studenica, Visoki De~ani, Gra~anica
– ~uvari istorije i nacionalnog bi}a, izuzetne duhovnosti i lepote.
Umna
gospoda V. Jeroti} i D. Srejovi}.
Nobelovac
Ivo Andri}. Prokleta avlija. Velika, mudra kwiga
o
bespomo}nosti usamqenog ~oveka u totalitarnom sistemu. O snazi
i
opasnosti od kwige, o bolesnom umu vlastodr{ca, o strahu, la`i, o
snu.
Savr{en sklad misli, jezika i stila. M. Crwanski Seobe, najlirskiji
roman
ovoga jezika. D. Ki{, vatreni mislilac i znalac, Enciklopedija
mrtvih. Vasko Popa, Manasija, „otkud moje o~i na tvom licu,
an|ele
brate...” L.
Kosti}, Santa Maria della salute.
Sjajni
slikari: Dado \uri}, Quba Popovi}, V. Veli~kovi}. Kakav
izopa~en
svet nam otkrivaju ovi mra~ni i blistavi umetnici u
perfekciji
forme!
Stevan
Mokrawac, Rukoveti.
Bardovi
glume: Ra{a Plaovi}. Slu{ala sam tog briqantnog intelektualca
kako
govori i igra Mitketa. Taj bar{unasti, drhte}i
glas
kako opeva ve~nu „`al za
mladost”.
Vrhunski. Mira Stupica,
Miki
Manojlovi}, Mira Trailovi} i Jovan ]irilov. BITEF. Jegor
Buli~ov –
orkanska snaga Milivoja @ivanovi}a ru{i ne samo scenu
ve}
sam `ivot u borbi protiv smrti: ,,Ne}u da umrem!” A ko ga pita.
Sumrak u JDP-u. Sjajan tekst, re`ija, glumci. Dve
antologijske scene:
duga~ak
sto, sam na sceni, svetlo iznad, tragi~no sukobqene li~nosti
za
wim. Leonardova Tajna ve~era, zvezde {to padaju sa neba. Nezaboravni
Zoran
Radmilovi}, Kraq Ibi. „To je predstava u predstavi
(igra
je Zoran Radmilovi}, za sebe), predstava za predstavu (igraju je
drugi
glumci za Zorana Radmilovi}a), predstava od predstave (igra je
publika
za ibijevce).”
Epika
ovih prostora: istina i pravda. [estogodi{wi de~ak Andrej
(lice
zemqe).
Ru`na Srbija
Vekovi
ropstva, ratovi, ratovi. Bombardovawa neprijateqa i
saveznika.
Stradawa. Kosovo. Atentati. Ostra{}enost partija, mafija{
ko
bogatstvo. Bezakowe, anarhija i legalizovawa svemo}i vlasti.
Tajkuni.
Op{ti nemoral. Folk zvezde kao princeze. Zloupotreba
~oveka.
Srbija u tranziciji.
ENGLESKA
–
NEVI\ENA LI^NO
Preko
tepiha jarko zelene boje, kroz negovane ru`i~wake vidi
se
velelepni zamak visokog plemstva. Stubovi, francuski prozori,
dostojanstvena
i hladna otmenost velikog broja soba. Viktorijanski
name{taj,
nebeske tavanice, mra~ni lavirint {kripavih hodnika, zavojite
stepenice
i galerija sa nizom ogromnih portreta. ^uje se zvono
za
~aj u pet.
Iz
prve sobe desno izlaze ^arls Dikens sa Dejvidom Koperfildom
i
Viqem Tekeri. Videv{i gordog Lorda Bajrona, duge kose i
plamte}ih
o~iju kako odlazi, ka`e: ,,Va{ar ta{tine”. Iz sobe u dnu
pojavquje
se Danijel Defo u pratwi Robinsona Krusoa, odrpanog i bosog.
Iz
sobe preko ide Xonatan Svift vode}i diva, a uteruju}i Liliputance
natrag.
Otvaraju se vrata salona. Dame. Xejn Ostin, oli~ewe
gordosti
i prezira predrasuda. [arlota Bronte sa dvojnicom Xejn
Ejr.
Agata Kristi skriva otrov u ruci, preska~e le{eve, dok ispod
sukwe
proviruje Herkul Poaro. Pored prozora, gledaju}i tamne vode,
Virxinija
Vulf }ute}i razgovara sa g|om Delovej. Sve ih sa galerije
posmatra
[erlok Holms, iza koga se skriva Konan Dojl. U uglu hola,
Oskar
Vajld, sa licem Dorijana Greja, smeje se slu{aju}i cini~nog
Bernarda
[oa dok komentari{e Dejvida Lorensa koji vodi qubav sa
ledi
^eterli. Na pragu biblioteke stoji Xejms Xojs sa Uliksom na
ramenu.
Vidi se glava Xorxa Orvela kako posmatra kuglu.
201
Svi
su na okupu i svi ~ekaju. I, evo ga. Vrhovnik. Viqem [ekspir,
lica
sakrivena tajanstvenom maskom, i sa veli~anstvenom pratwom:
Hamlet,
Magbet, kraq Lir, Otelo, Arijel, Henrik, Ri~ard. Hodaju
u
krvi do kolena dok ih prati svita lakrdija{a i zaqubqenih.
Ti{ina
puna divqewa ih okru`uje.
^aj mo`e da po~ne.
Нема коментара:
Постави коментар